Umowa kredytowa – podstawowe informacje
Podpisanie umowy kredytowej wywołuje często u przyszłych kredytobiorców strach i obawę o to czy kilkanaście stron w pełni niezrozumiałego języka prawniczego nie okaże się dla nich pułapką, z której nie ma odwrotu. Spokój kredytobiorcom zapewni dokładne zapoznanie się z tekstem umowy (w tym licznymi załącznikami do niej). O czym warto pamiętać i stosować przed złożeniem podpisu, nie tylko w przypadku umowy kredytowej?
Czym jest umowa kredytowa?
Banki udzielają kredytu na podstawie umowy kredytowej, która uregulowana została w ustawie Prawo bankowe. W wyniku zawarcia z klientem umowy kredytu bankowego bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel. Kredytobiorca zobowiązuje się natomiast do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Tak brzmi definicja umowy kredytowej z ustawy Prawo bankowe, natomiast w nieco prostszym języku można określić, że na skutek zawartej umowy bank wypłaca określoną kwotę pieniędzy na określony czas. Koszt korzystania przez klienta z pieniędzy banku, a także zasady, na podstawie których ten koszt jest liczony opisuje szczegółowo umowa.
Jednocześnie umowa kredytowa zobowiązuje klienta do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu razem z odsetkami w formie rat w określonych terminach, zgodnie z harmonogramem spłaty kredytu. Zaciągając kredyt, klient ma obowiązek zapłacić bankowi prowizję od udzielonego kredytu (jeśli dana oferta kredytowa taki koszt zakłada). Wysokość prowizji określają banki, dlatego wcześniej warto porównać oferty kilku instytucji i wybrać najbardziej korzystne rozwiązanie.
Co zawiera umowa kredytowa?
Oprócz stron umowy, umowa określa kwotę i walutę kredytu. Jeśli będzie to umowa o kredyt denominowany lub w innej walucie niż polski złoty w jej treści muszą z pewnością znajdziesz szczegółowe mechanizmy wyliczania kwoty kredytu, jego transz czy rat kapitałowo-odsetkowych.
Umowa kredytowa wskazuje także cel, na który kredyt został udzielony. Przykładowo kredyt hipoteczny umożliwia zakup nieruchomości na rynku pierwotnym lub wtórnym, a także budowę własnego domu. W przypadku budowy domu kredyt jest wypłacany transzami w zależności od postępu prac budowlanych. Jeśli poszczególne transze kredytu albo któraś z nich zostanie wydatkowana na inny cel- bank może wypowiedzieć umowę.
Zasady i terminy spłaty kredytu stanowią bardzo ważną część umowy kredytowej. W formie harmonogramu do umowy jest przedstawiona wysokość rat kapitałowo-odsetkowych oraz termin ich spłaty. W przypadku nadpłaty kredytu, bank wysyła nowy harmonogram spłaty.
Oprocentowanie kredytu stanowi powszechny element umowy kredytowej. Oprocentowanie jest zmienne i na jego wysokość składa się stała marża banku i stopa procentowa. Marża banku to wartość stała, zgodnie z obowiązującą w danym banku tabelą marż i prowizji. W przypadku kredytów ze zmienną stopą procentową, a takie zwykle są długoterminowe kredyty hipoteczne, stopa procentowa może wzrastać i maleć. Zmiany oprocentowania wynikają ze zmiany stopy referencyjnej: Wibor – jeśli kredyt zaciągasz w polskich złotych, Libor – jeśli kredyt będzie we frankach szwajcarskich lub Euribor – jeśli walutą będzie euro. Stopa procentowa to podstawa wyznaczania oprocentowania kredytów zaciągniętych w danej walucie przez banki. Oznacza stopę procentową, po jakiej banki udzielają pożyczek innym bankom. Indeks przy nazwie, np. 3M, 6M oznacza okres aktualizacji stopy procentowej.
Zdarzają się przypadki udzielenia kredytu na preferencyjnych warunkach, czyli kredytów o niższym oprocentowaniu w stosunku do rynkowych stóp procentowych. Różnica pomiędzy stopą rynkową a stopą preferencyjną bank wyrównuje sobie poprzez dopłaty do kredytów preferencyjnych z budżetu państwa.
Jeśli dana oferta kredytowa zakłada obowiązek zapłaty prowizji za udzielenie kredytu, bank w umowie kredytowej określa jej wysokość.
W umowie kredytowej znajdziesz także zapisy dotyczące dodatkowych opłat.
Jest to min. wycena nieruchomości, podatek od czynności cywilnoprawnych, wpis i wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej.
Bardzo ważnym elementem umowy kredytowej jest zapis o warunkach wypłaty kredytu. A te mogą być ogólne bądź indywidualne. Najważniejsze to: okazanie w banku aktu notarialnego przeniesienia własności nieruchomości, potwierdzenie złożenia wniosku do sądu wieczystoksięgowego o wpis hipoteki do księgi wieczystej na rzecz banku. W praktyce wniosek ten jest częścią aktu notarialnego a jego wykonanie należy do notariusza. Ponadto w umowie znajdziesz złożenie dyspozycji wypłaty kredytu w formie pisemnej w banku, wniesienie wkładu własnego (min. 10%). A także ubezpieczenie nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych ( jeśli nie korzystasz z ubezpieczyciela wskazanego przez bank).
W umowie znajdą się również zapisy dotyczące zobowiązań kredytobiorcy min. do:
– spłaty kredytu wraz z odsetkami oraz wszystkich opłat i prowizji w wyznaczonym terminie.
– ustanowienia hipoteki.
– udostępnienia nieruchomości (przedmiotu kredytowania i zabezpieczenia) pracownikom banku na wezwanie.
– informowania o zmianie sytuacji finansowej (np. utracie pracy).
– nie dokonywania cesji praw i obowiązków wynikających z umowy kredytowej na osobę trzecią.
– informowanie o zmianie danych osobowych.
Dane osobowe w umowie kredytowej
W pierwszych wersach umowy przeczytasz informacje dotyczące stron umowy kredytowej. Warto dokładnie sprawdzić czy są poprawnie zapisane. Każdy bowiem np. błąd w nazwisku oznacza, że stroną umowy jest inna niż dany klient osoba. Ma to poważne konsekwencje prawne w zakresie ważności umowy kredytowej. Poza imieniem i nazwiskiem oraz serią i numerem dowodu osobistego będzie spisany także numer PESEL oraz adres zameldowania. Dowód osobisty to podstawowy dokument tożsamości i będzie niezbędny podczas zawierania umowy kredytowej.
Bank pobiera nasze dane osobowe legalnie w celu wykonania umowy. Należy pamiętać, że banki jako instytucje masowo przetwarzają dane osobowe. W związku z czym tym bardziej winny dopełnić wszystkich zasad bezpieczeństwa ochrony danych. Obecnie zasady te reguluje RODO (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) oraz polska ustawa o ochronie danych osobowych z dnia 10 maja 2018 roku.
Więcej na ten temat w poprzednich artykułach: „RODO w bankach”.
